آتشکده
آتشكده از دو بخش تشكیل شده. آتش كه همان آتش است و كده به معنی خانه یعنی خانهی آتش. مثل میكده و بتكده كه بعضیها آنرا میخانه و بتخانه نیز گفتهاند.
زمانی كه هوشنگ آتش را كشف كرد چون وسیلهای نداشتند كه اگر آتش خاموش شد دوباره آن را روشن كنند به دستور هوشنگ نگهبانانی بر آتش گماردند تا از آن مواظبت كنند و نگذارند خاموش شود. بیرون از غار باد و باران به آتش گزند میرساند و داخل غار هم دود ناشی از سوختن چوب غیرقابل تحمل بود از این رو به فكر افتادند كه برای آتش خانهای بسازند و آتش را به آن خانه برند. از اینجا به قول حكیم بزرگوار ما فردوسی بشر بسوی پیشرفتن و تمدن گام برداشت.
خبر كشف آتش كه به اطراف رسید آنها هم برای بردن آتش به آتشكدهای كه به دستور هوشنگ ساخته بودند آمدند و چون نمیدانستند چگونه از آتش نگهداری كنند و با خود ببرند تا خاموش نشود. نگهبانهایی كه از آتش نگهداری میكردند و تجربه داشتند آتش را همراهی می كردند و به خانه جدیدش میرسانند. به آنهائیكه از این آتشها مراقبت میكردند میگفتند پرستاران آتش و اینكه امروز بعضیها به زرتشتیان به اشتباه آتشپرست میگویند از این كلمه ریشه گرفته. پرستار آتش بودند نه آتشپرست.
رسم آتش از آتشكده گرفتن كه در آن زمان به خاطر نبودن وسیله برای آتش زدن هیزم به اجبار انجام می شد. بعد از آنكه بشر یاد گرفت چگونه آتش روشن كند باز هم اگر آتشكده جدیدی ساخته میشد به نزدیكترین آتشكده میرفتند و آتش آن را برای آتشكده جدید میآوردند و هزار سال پیش كه ایرانیان زیادی از ایران به هندوستان مهاجرت كردند همراه خود آتش آتشكدهشان را بردند و اكنون در آتشكده « ودوادا » نگهداری میشود.
آتشكده یزد یكی از قدیمیترین آتشكده روشن ایران است. این آتشكده بازدیدكنندگان فراوانی دارد و بخصوص در ایام نوروز از سراسر ایران برای بازدید از این آتشكده به یزد میآیند. بازدیدكنندگانی هم هستند كه چون از فرهنگ و تاریخ ایران اطلاعی ندارند و دلیل روشن بودن این آتش را نمیدانند، پرسش میكنند. درست است كه شما آتشپرست هستید؟ مسوولین انجمن زرتشتیان یزد كه روزانه با چندین پرسش از این نوع روبرو هستند توضیح لازم را میدهند ولی چون روزانه چندین بار تكرار میشود سكوت میكنند و همین سكوت و كمتر پاسخ دادن باعث رنجش بعضی از بازدیدكنندگان میشود. بازدیدكننده ای كه چنین سوالی میكند، باید افتخار كند كه این آتشی است كه هوشنگ آنرا كشف و جهان را متمدن كرد.
مگر نه اینكه در درازی تاریخ هر آتشكده جدیدی كه ساخته شده آتشش از آتشكده دیگری آوردهاند؟ پس این آتش به آتشكده اولیه كه به دستور هوشنگ ساخته شد میرسد.
زرتشتیان از آتش پرستاری كردند و به امروز رساندند تا تو آنرا ببینی و بدانی كه ایرانی با كشف آتش جهان را متمدن كرد. و اینكه بعضیها از ناآگاهی چنین سوالهایی میكنند باید تحمل كرد چون كار فرهنگی زمان میخواهد می دانم برای مسوولین آتشكدهی یزد سخت است، معلوم میشود فردوسی هم از این موضوع رنج میبرده كه فرمود:
مگویید آتشپرستان بُودند
پرستندهی پاك یزدان بُودند